domingo, 1 de junho de 2008

040. MPOZE ABARIRA

14°- MATARI

040. MPOZE ABARIRA = JE VIENS CONSOLER CEUX QUI PLEURENT

Ce poème à « Ibyanzu » fut composé par Matari, poète du Burundi. Celui-ci était d’origine rwandaise, de la famille de Nzabonariba dont la parenté avait naguère émigré au Burundi. Le poème, comme le dit son titre, est une complainte de consolation inégalable adressée à une des filles du roi Ntare IV Rugamba, mariée depuis quelques semaines, dont l’époux avait péri dans l’expédition appelée « Rwagetana » dirigé contre le Rwanda. Matari fit son apparition au Rwanda à la Cour de Rwabugili qui était à Ngeli au Nyaruguru. A cette occasion il révéla ses origines rwandaises.

Mpoze abarira

Batindwa b’imbi ya Nyambeho

Bagendanirwa mijyojyo,

Zirarwana akaba ahaguye

005 Umuhungu wa Ruhurubyi,

Ntarakihushya kuhagenda.

Jyewe ngendana umukire

Mu Mukenya w’ibikenya by’iwacu,

Byagiye byose nta n’urakagaruka

010 Njye guhoza abataka,

Batabara b’umunsi wa Rukorera

Bazikoreye umuhindo.

Muhimuzi ko yahimuye

Impinga ya Mukebe,

015 Inkebe zeze bafata Mweza-nzu

Nka Mukoma n’inkomere y’inkungu

N’ibyo nabwiwe ndabogoza.

Ababiri bo kwa Nyabirega

Basize ari inege,

020 Uwo mwana wa Nyabiyago

Uwo ni Nteyikomo

Wabateje umugunguru w’ingogo,

Umugongo ukabonda

Ariwe atuma agonga,

025 Bagata inzugi.

We ko atitaye Nyabubiri

Wirira ugahwera, hora murangana,

Ukangana n’undi Nyirampereza

Umwega w’umwena-ntozi wa Sinkennye

030 Yaharanguwe kabiri.

Ababiri be bagiriye umunsi umwe,

Basize ari urugongo,

Nyina wa Myambaro ni uwe

Ese we ko atitaye Nyabubiri

040 Wirira ugahwera murangana.

Hora Nyiramwana ubabaye nk’abandi

Abababaye si bake bakiyumanganya

Nta mubyeyi wabyaye

Bose ntawe ukikubita ingabo,

Nubogora umutima ngutegereza

Wirira ugahwera,

045 Inda iriha abantu.

Hora Nyiramwana ubabaye nk’abandi

Abababaye si bake bakiyumanganya

Ukangana n’undi Muhora-ku-nzira wa Bungeri

Nyir-inturo i Bukena-rwuri,

Urugori yari yiraze araruvuna

Ntiyarize bwana,

050 Ararira aroya.

Hora Nyiramwana ubabaye nk’abandi

Abababaye si bake bakiyumanganya

Ukangana n’undu Muganwa wa Mugana-heru

Nyir-uguhisha inka itanu,

Akabura n’impfubyi.

Yasigaye akubita ho amaso

055 Akarira akunama gusa.

Harya yahabonye n’umukunzi

Aramuhoza iyo nvuro,

Nyamugwa atabizirikanye

We ko atihaye Nyabubiri,

060 Wirira ugahwera hora murangana.

Hora Nyiramwana ubabaye nk’abandi

Abababaye si bake bakiyumanganya

Iyo wibagirwa abandi,

Ntiwibuka mukuru wawe Mukobwa

Ko yabuze umwari yari yaritse,

Inkwano zimuca mu ntoki.

065 Mukubwira nk’umuzi

Wagabwe umwitirirwa mbere,

Nyamunsi yabanze rikazimirira

Rya zina ryabo rikajya hanyuma,

We ko atihaye Nyabubiri

070 Wirira ugahwera hora murangana.

Hora Nyiramwana ubabaye nk’abandi

Abababaye si bake bakiyumanganya

Ukangana nanjye,

Jye wabonye uw’iwanjye Mwunga-bantu

Se nkarenza ngashira icyira.

Nicyo gituma nkunda Imana

075 Nkanka Ruremba

Yokaremberana ikabambwa,

Ikuremberana n’abakunzi

Bwacya ikaba ibajyanye

Ntimusibirane ngo muze.

090 Jye se ko ntihaye Nyabubiri

Wirira ugahwera hora turangana.

Harya yantoneka mushiki we

Nyanzobe ya Nziga

Nawe yanciye urutete,

100 Indaro yayiciye urutenga.

Abamuzi n’amaso aramyotse,

Nteye nanjye wamubyaye

N’uwamubonye umuhito agenda,

Atamubyaye aramuniha

105 Umubiri yawuciye urutenga.

Iyo bwije

Burira bakambambura ijoro,

Nuko nicwa n’umuyaga

Mu ijuri ribi nkaguduka.

110 Njye kubakeza ngo baje

Nabakeza bakanyiyaka,

Nkajorerwa ndi mu bandi

Nti uko ni ukuri

Najyanywe ibiyago

115 Mukobwa sijye mfura y’urupfu .

Ibipfa urabibona

Ubogore amaso,

Umucuro ukwiye imihana

Mbahojeje ndi uwabibonye,

120 Ibipfa n’ibikira

Twese turaye bushyitsi.

Sem comentários:

Enviar um comentário