terça-feira, 4 de março de 2008

NTIBAVUGA BAVUGA-IKESHAMVUGO

KU BIJYANYE N’AMATA

Ntibavuga: Bavuga:
Kuyasuka mu gisabo - Kuyabuganiza
Kuyavanamo amavuta - Gusobanura
Kubika icyansi, igisabo -Gusobanura
Kurangiza koza icyansi -Guhumuza
Kumena amata ubishatse - Kuyabikira, kuyabyarira
Kumena amta utabishatse - Kuyabogora
Uduta - Amata
Amata y’inka ikibyara -Umuhondo
Amata y’inka yenda guteka - Amagonera/Amanga/Amasuga
Amata inyana yanze konka - Amakaba
Ayaraye ataravura - Umubanji
Amaze kuvura - Ikivuguto
Ay’abashumba -Imyezo
Amata y’ikivuguto kitavuruze - Amenda
Agati bavurugisha -Umutozo
Umuheha banywesha amata -Umuceri


KU BIJYANYE N’INGOMA


Ntibavuga: Bavuga:

Gutangira kuvuga -Gusuka
Kurangiza kuvuga - Gutunga
Kugurwa - Gukoshwa
Kumanikwa - Kujishwa
Gushyushwa - Koswa
Gufashwa hasi - Kururutswa
Kubazwa - Kuramvurwa
Gushyirwaho impu -Kuremwa
Kwikorerwa - Kuremererwa
Gusoza - Gutaha
Gutoboka - Kubyara
Gufatwa -Gusegurwa
Gusaduka - Kurara
Kumeneka - Kuribora

KU BIJYANYE N’ICYANSI, ISEKURU, INGOBYI, IGISABO, UMUHETO N’INJISHI

Ntibavuga, Bavuga:

Ntibimanikwa -Birajishwa
Ntibiturwa - Birururutswa
Ntibimeswa- Birahanagurwa
Ntibisaza- Birakura
Ntibyikorerwa - Biraremererwa
Ntibigurwa - Birakoshwa
Ntibishyushywa -Biroswa
Ntibimeneka - Biraribora
Ntibibazwa - Biraramvurwa

N.B: Iyo ukoresheje bene izo mvugo uko bidakwiye bishobora kuba igitutsi.

Urugero:


Kuvuna umuheto ni ugupfusha abatabazi cyangwa ababyeyi.
Guhekura umubyeyi ni ukumwicira abana.
Kumesa ingobyi ni ugupfusha ukamaramaza


IBIJYANYE NO KUVUGA (INGAMBO)

Umuntu aravuga- Inyoni zirajwigira
Ingoma ziravuga -Inka zirabira
Intama ziratama -Impongo zirakorora
Igikeri kiragonga -Ingurube iratontoma
Impyisi irahuma -Inuma iraguguza
Umusambi urahiga -Imbwa iramoka/irakonkoma
Inkoko iri mu magi irakwakuza -Inkoko irahamagara
Isake irabika -Imbeba irajwigira
Ihene irahebeba -Imfizi irivuga
Intare irivuga -Ingwe irahora
Imvura irahinda -Imodoka irahinda
Umuriro urahinda/uragurumira -Umugezi urasuma
Isuka irarangira - Injangwe irahirita
Indege irahinda - Inkokokazi irateteza

KU BIJYANYE N’INKA

Ntibavuga, Bavuga:

Gushyira inyuma -Gukumuriza inyuma
Kurangiza gukama -Guhumuza
Kurangiza gushitura - Guhaza
Kurorera gukama - Guteka
Gukamana ingoga -Gukama kera
Gukomereka - Gusarika
Kwahura kure -Guturuka kure
Guca umurizo -Gukemura umurizo
Gukurura babyaza -Kuvutira
Kuzirasa amatezano K-uzikama
Gukamisha yombi -Kuvuruganya
Kureka inyana ngo yonke -Kwinikiza
Kuba ku nda kwazo -Kwerera
Kuziyobora -Kuzirongora
Kuzijyana ku ibumbiro -Gushora
Kwiruka zigusiga -Gutara
Guhanagura inka -Kuzihonora
Guta umuziha kwazo -Gufuma
Kwenda kwima zitararinda -Kuba mu bitwarizi
Kuzivomera -Kuzidahirira
Kuzishyira imfizi -Kuvuna umurizo (kubangurira)
Kubura amazi kwazo -Kurumanga
Guca inka ibere -Kuryogosha
Kurwara ibisebe ku mabere -Gusarika
Ibihamagazo byazo -Amazina yazo
Inzu y’inyana I-kiraro cy’uruhongore
Utubere tudakamwa -Indorerezi

KU BIJYANYE N’UMWAMI

Ntibavuga Bavuga:

Umurambo w’umwami -Umugogo
Kumubyutsa -Kumubambura
Kumusinziriza - Kumubikira
Kugenda -Kurambagira
Kurya -Gufungura
Gupfa -Gutanga
Uburiri bw’umwami -Igisasiro
Inzu y’umwami -Ingoro
Abana b’umwami -Ibikomangoma
Kujya ku ngoma -Kwima ingoma
Kubyuka -Kwibambura
Kuryama Kwibikira
Kurwara Kuberana
Kwicara Guteka
Intebe ye Inteko
Ingobyi ye Ikitabashwa
Aho aramirizwa Ijabiro
Kumuha ikuzo Kumuramya

Sem comentários:

Enviar um comentário